Gwarancja bankowa

Gwarancja bankowa (ang. bank guarantee) – szczególna forma gwarancji samoistnej, w której rolę gwaranta przyjmuje bank. Umowa gwarancji bankowej jest pisemnym zobowiązaniem banku do zapłaty beneficjentowi gwarancji kwoty maksymalnej wskazanej w gwarancji (sumy gwarancyjnej), w przypadku gdy zleceniodawca gwarancji, na którego została wystawiona, nie wywiąże się ze swojego zobowiązania. Znajduje ona zastosowanie zarówno w obrotach krajowych, jak i zagranicznych. Aby gwarancja była dla beneficjenta wiarygodna, powinna posiadać charakter nieodwołalny i bezwarunkowy.

Gwarancja bankowa jest umową nazwaną, uregulowaną w ustawie Prawo bankowe. Jest ona zobowiązaniem abstrakcyjnym, samodzielnym, niezależnym od innej umowy np. o kredyt. Ma zabezpieczyć beneficjenta gwarancji nie tylko przed ryzykiem niewypłacalności, lecz również ryzykiem długoterminowego i trudnego dochodzenia roszczeń.

W związku z ryzykiem związanym z wystawieniem gwarancji banki przed jej udzieleniem badają kondycję finansową i standing finansowy oraz dodatkowo żądają zabezpieczenia gwarancji (zabezpieczenie kredytu).

Gwarancja, w której gwarantem jest solidny bank, stanowi dla beneficjenta jeden z najpewniejszych sposobów zabezpieczenia się przed ryzykiem niewypłacalności dłużnika. Bank gwarant wykazuje udzieloną gwarancję jako zobowiązanie pozabilansowe w swoim sprawozdaniu finansowym. Gwarancja jest bowiem zobowiązaniem warunkowym, którego realizacja może, ale nie musi wystąpić. Zobowiązanie takie w momencie jego powstania nie wiąże się z faktycznym przepływem pieniądza, ale stwarza ryzyko wystąpienia takiego przepływu w przyszłości. Dopiero bowiem gdy beneficjent złoży roszczenie z gwarancji zgodne z jej warunkami, bank będzie musiał dokonać zapłaty z tytułu udzielonej wcześniej gwarancji i zobowiązanie pozabilansowe takiego banku przekształci się w faktyczny przepływ pieniądza, doprowadzając do zmian w jego bilansie (zmiana stanu środków pieniężnych).

W niektórych krajach (np. USA), gdzie pojęcie gwarancji bankowej w rozumieniu banków europejskich nie istnieje, rolę gwarancji spełniają akredytywy gwarancyjne (ang. standby letter of credit).